Uitzonderlijke Empire pendule “garde à vous” gesigneerd rabiat en ledure

Het hoofdonderwerp van deze klok is een prachtig gebeeldhouwde figuur van Eros die op een kruk zit met een gekwast kussen. Hij leunt tegen de kast die het uurwerk bevat en kijkt ons aan met één vinger op zijn mond. Het is alsof hij ons om stilte vraagt of om een geheim te bewaren. Zijn boog ligt naast hem en de pijlkoker ligt bovenop de klok, gedeeltelijk bedekt door Eros’ gewaad. Verder houdt hij een pijl in zijn hand. Het contrast tussen de Eros-figuur met een donkere patina en het heldere vuurvergulde gewaad is bijzonder aantrekkelijk.

De kast die het uurwerk bevat is weelderig versierd met bladeren en palmetten en de hele scène staat op een vergulde basis met decoraties van twee griffioenen aan weerszijden van een lier, palmetten en waterbladeren. En ten slotte is er een sokkel in zeegroen marmer, staand op gevleugelde klauwpoten.

Drie versies van deze klok werden aangekocht door de Garde Meuble voor de keizerlijke appartementen. Eén in 1809 voor de eetkamer van de keizerlijke appartementen en één voor het Palais de Compiègne in 1810. Ten slotte kocht de Garde Meuble er nog een in 1810 voor de hoofdsalon van de keizerin in het Petit Trianon in Versailles.

Details van deze Empire pendule “garde à vous” gesigneerd rabiat en ledure

Deze vuurvergulde Empire pendule is professioneel gereinigd en verkeert in zeer goede staat. De witte geëmailleerde wijzerplaat, gesigneerd “Ledure Bronzier / Thomas Hr.” toont Romeinse cijfers voor de uren en strepen voor de minuten. Het uurwerk heeft een zijden opgehangen slinger en ankergang. Het slaat de uren en halve uren op een bel, geregeld door een telwiel. Het uurwerk is in perfecte werkende staat en is gecontroleerd door een professionele klokkenmaker. Het wordt compleet geleverd met slinger, bel en sleutel.

Parijs circa 1809.
Afmetingen: 48 cm hoog, 37,5 cm breed en 19 cm diep.
Gewicht: 19,9 kg.

Kunsthistorische referenties

Het onderwerp is waarschijnlijk geïnspireerd door de toen populaire etsen naar een werk van de Zwitserse schilderes Maria Anna Angelika Kauffmann (30 oktober 1741 – 5 november 1807) getiteld “Garde à vous”. Deze etsen tonen een vergelijkbare scène van een Eros-figuur met zijn vingers op zijn lippen (zie foto’s). Er zijn ook overeenkomsten met een marmeren sculptuur van de Franse beeldhouwer Étienne-Maurice Falconet. Hij toonde een gipsen ontwerp van een zittende Amor, getiteld “l’Amour menaçant” op de Parijse salon in 1755. Later werkte hij het uit in marmer in opdracht van Madame de Pompadour, minnares van koning Lodewijk XV. Vervolgens toonde hij het resultaat op de salon in 1757 en die versie bevindt zich nu in het Rijksmuseum in Amsterdam.

De makers van deze Empire pendule

Pierre-Victor Ledure (1783-1870) was de zoon van Laurent Ledure en Marie-Marguérite née Lainé die stierf toen hij slechts vijf was in 1788, kort voor de Franse Revolutie. Ledure was leerling onder de beroemde bronzier André-Antoine Ravrio (1759-1814). Hij ontving vele belangrijke opdrachten tijdens de Empire-periode en genoot het patronaat van een welvarende internationale klantenkring. Vandaag de dag kan men voorbeelden van zijn werk vinden in vele belangrijke particuliere en openbare collecties, waaronder het Museo de Reloges in Jerez de la Frontera, het Koninklijk Paleis in Madrid, het Royal Pavilion in Brighton en ook de Britse ambassade in Parijs.

Claude François Rabiat (1756-1815) was een gieterij-ciseleur, bekend om zijn beeldhouwwerk, die meester werd in 1778. Hij was zeer beroemd en werkte voornamelijk met topbronziers zoals Thomire, Feuchère, Ledure en Galle.

Thomas was actief als klokkenmaker in Parijs in de rue de Bucy vanaf 1806. Hij werkte met beroemde bronziers zoals Galle, Thomire, Ledure.

Literatuur

• Elke Niehüser, “French Bronze Clocks”, 1997, p.220 #504.
• Collectie van het Mobilier National, inv. nummers GML-7449-000 en GML-7504-000.
• Marie-France Dupuy-Baylet, Pendules du Mobilier national 1800-1870, Dijon, 2006, pp.152-153, notice 74.
• Marie-France Dupuy-Baylet, Les pendules des premières années du XIXème siècle et leur cortège d’objets mobiliers, L’Estampille l’Objet d’art, n° 375, juin 1997, pp.76-82.
• Tardy, Dictionnaire des horlogers français, p. 612.